”Ανήκω σε µία χώρα µικρή” (Ομιλία του Γιώργου Σεφέρη)

   Εδώ και μήνες η Ελλάδα είναι στο πραιτόριο. Χλευάζεται και κατασυκοφαντείται. Αναίσχυντοι αργυραμοιβοί την παίζουν στα ζάρια. Προσβάλλουν τους ανθρώπους της, αμφισβητούν την ιστορία της και τον πολιτισμό της. Όποια εφημερίδα και να ανοίξεις, μας έχουν κατατάξει στα «σκουπίδια». Μας θεωρούν ένα περιττό βάρος, από το οποίο όλοι θέλουν να απαλλαγούν, αλλά δεν ξέρουν ακόμα πώς. Ε, λοιπόν, η Ελλάδα δεν είναι για τα σκουπίδια! Δεν είμαστε οι Έλληνες διεφθαρμένοι και τεμπέληδες. Χαβαλέδες ήμασταν για πολύ καιρό. Βάλαμε τον αυτόματο πιλότο. Ένας φτωχός λαός, που γνώρισε την αφθονία και παρασύρθηκε γιατί νόμισε πως θα κρατήσει για πάντα. Πίστεψε και στα «ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα» κάποιων αδίστακτων πολιτικάντηδων. Για την ακρίβεια ίσως στην Ελλάδα υπάρχουν λιγότεροι διεφθαρμένοι και τεμπέληδες απ’ ότι σε πολλές άλλες χώρες. Και τώρα ήρθε η ώρα του λογαριασμού. Είναι μια δύσκολη ώρα, αλλά δεν ήρθε το τέλος. Όμως, ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα το 15% του πληθυσμού της δεν ζει με κουπόνια. Ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα, κάθε ελληνόπουλο έχει δωρεάν πρόσβαση στο Πανεπιστήμιο. Ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα έχουμε ένα, έστω ημιτελές, αλλά έχουμε σύστημα υγείας. Ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα έχουμε ένα κράτος που έχει μια μεγάλη περιουσία. Άλλα κράτη δεν έχουν τίποτα. Αυτήν βλέπουν και ξερογλείφονται. Ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα οι γονείς βοηθάνε τα παιδιά τους και εκείνα τους γονείς τους. Ευτυχώς, η μικρή και φτωχή Ελλάδα δεν ήταν απούσα από καμιά μεγάλη μάχη για την ελευθερία. Και έδινε το είναι της, όταν οι άλλοι είχαν ήδη παραδώσει και την ψυχή και το πνεύμα. Ευτυχώς ακόμα, η Ελλάδα έχει μέλλον. Έβλεπα εκείνα τα κορίτσια της Εθνικής Ομάδος Πόλο, να ανεβαίνουν στον Όλυμπο, μες τη «φωλιά του Δράκου», και είπα , πως δεν χάθηκε η ελπίδα. Υπάρχει ακόμα το μέταλλο του νικητή. Η Ελλάδα έχει μέλλον, γιατί στη μακραίωνα ιστορία της κάθε μεγάλη ήττα και καταστροφή, αντί να την αφανίσει, την ανάσταινε! Γιατί τα γράφω αυτά; Μου τηλεφώνησαν κάποιοι «φίλοι» απ’ το εξωτερικό και μας … νεκρολογούσαν! Είναι απ’ τα κοράκια που έχουν στοιχηματίσει στην πτώχευσή μας και ανησυχούν μήπως και χάσουν τα λεφτά τους! Και βιάζονται! Τόσο πολύ θύμωσα που έκλεισα το τηλέφωνο. Ύστερα τους έστειλα το κείμενο που ακολουθεί …

      «Ανήκω σε µία χώρα μικρή. Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν ἔχει άλλο ἀγαθὸ παρά τὸν ἀγώνα τοῦ λαοῦ, τὴ θάλασσα, καὶ τὸ φῶς τοῦ ἥλιου. Εἶναι µικρὸς ὁ τόπος µας, ἀλλά ἡ παράδοσή του εἶναι τεράστια καὶ τὸ πράγµα ποὺ τὴ χαρακτηρίζει εἶναι ὅτι µᾶς παραδόθηκε χωρὶς διακοπή. Ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα δεν ἔπαψε ποτε της νά µιλιέται. Δέχτηκε τὶς ἀλλοιώσεις ποὺ δέχεται καθετὶ ζωντανό, ἀλλά δεν παρουσιάζει κανένα χάσµα. Ἄλλο χαρακτηριστικὸ αὐτῆς τῆς παράδοσης εἶναι ἡ ἀγάπη της γιά τὴν ἀνθρωπιά, κανόνας της εἶναι ἡ δικαιοσύνη. Στὴν ἀρχαία τραγωδία, τὴν ὀργανωµένη µε τόση ἀκρίβεια, ὁ άνθρωπος ποὺ ξεπερνᾶ τὸ µέτρο, πρέπει νά τιµωρηθεῖ ἀπὸ τὶς Ἐρινύες. Ὅσο γιά µένα συγκινοῦµαι παρατηρώντας πὼς ἡ συνείδηση τῆς δικαιοσύνης εἶχε τόσο πολὺ διαποτίσει τὴν ἑλληνικὴ ψυχή, ὥστε νά γίνει κανόνας τοῦ φυσικοῦ κόσµου. Καὶ ἕνας ἀπὸ τοὺς διδασκάλους µου, τῶν ἀρχῶν τοῦ περασµένου αἰώνα, γράφει: «… θά χαθοῦµε γιατί ἀδικήσαµε …». Αὐτὸς ὁ άνθρωπος ἦταν ἀγράµµατος. Εἶχε µάθει νά γράφει στά τριάντα πέντε χρόνια τῆς ἡλικίας του. Αλλά στὴν Ἑλλάδα τῶν ἡµερῶν µας, ἡ προφορικὴ παράδοση πηγαίνει µακριά στά περασµένα ὅσο καὶ ἡ γραπτή. Τὸ ἴδιο καὶ ἡ ποίηση. Εἶναι γιά µένα σηµαντικὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ Σουηδία θέλησε νά τιµήσει καὶ τούτη τὴν ποίηση καὶ ὅλη τὴν ποίηση γενικά, ἀκόµη καὶ ὅταν ἀναβρύζει ἀνάµεσα σ’ἕνα λαὸ περιορισµένο. Γιατί πιστεύω πὼς τοῦτος ὁ σύγχρονος κόσµος ὅπου ζοῦµε, ὁ τυρρανισµένος ἀπὸ τὸ φόβο καὶ τὴν ἀνησυχία, τὴ χρειάζεται τὴν ποίηση. Ἡ ποίηση ἔχει τὶς ρίζες της στὴν ἀνθρώπινη ἀνάσα – καὶ τί θα γινόµασταν ἂν ἡ πνοή µας λιγόστευε; Εἶναι µία πράξη ἐµπιστοσύνης – κι ἕνας Θεὸς τὸ ξέρει ἂν τά δεινά µας δεν τά χρωστᾶµε στὴ στέρηση ἐµπιστοσύνης. Παρατήρησαν, τὸν περασµένο χρόνο γύρω ἀπὸ τοῦτο τὸ τραπέζι, τὴν πολὺ µεγάλη διαφορά ἀνάµεσα στὶς ἀνακαλύψεις τῆς σύγχρονης ἐπιστήµης καὶ στὴ λογοτεχνία. Παρατήρησαν πὼς ἀνάµεσα σ’ ἕνα ἀρχαῖο ἑλληνικὸ δράµα καὶ ἕνα σηµερινό, ἡ διαφορά εἶναι λίγη. Ναί, ἡ συµπεριφορά τοῦ ἀνθρώπου δε µοιάζει νά ἔχει ἀλλάξει βασικά. Καὶ πρέπει νά προσθέσω πὼς νιώθει πάντα τὴν ἀνάγκη ν’ ἀκούσει τούτη τὴν ἀνθρώπινη φωνὴ ποὺ ὀνοµάζουµε ποίηση. Αὐτὴ ἡ φωνὴ ποὺ κινδυνεύει νά σβήσει κάθε στιγµὴ ἀπὸ στέρηση ἀγάπης καὶ ὁλοένα ξαναγεννιέται. Κυνηγηµένη, ξέρει ποὺ να ’βρει καταφύγιο, ἀπαρνηµένη, ἔχει τὸ ἔνστικτο νά πάει νά ριζώσει στοὺς πιὸ ἀπροσδόκητους τόπους. Γι’ αὐτὴ δεν ὑπάρχουν µεγάλα καὶ µικρά µέρη τοῦ κόσµου. Τὸ βασίλειό της εἶναι στὶς καρδιες ὅλων τῶν ἀνθρώπων τῆς γῆς. Ἔχει τὴ χάρη ν’ ἀποφεύγει πάντα τὴ συνήθεια, αὐτὴ τὴ βιοµηχανία. Χρωστῶ τὴν εὐγνωµοσύνη µου στὴ Σουηδικὴ Ακαδηµία ποὺ ἔνιωσε αὐτά τά πράγµατα, ποὺ ἔνιωσε πὼς οἱ γλῶσσες, οἱ λεγόµενες περιορισµένης χρήσης, δεν πρέπει νά καταντοῦν φράχτες ὅπου πνίγεται ὁ παλµὸς τῆς ἀνθρώπινης καρδιᾶς, ποὺ ἔγινε ἕνας Ἄρειος Πάγος ἱκανός νά κρίνει µε ἀλήθεια ἐπίσηµη τὴν άδικη µοίρα τῆς ζωῆς, γιά νά θυµηθῶ τὸν Σέλλεϋ, τὸν ἐµπνευστή, καθώς µᾶς λένε, τοῦ Αλφρέδου Νοµπέλ, αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου ποὺ µπόρεσε νά ἐξαγοράσει τὴν ἀναπόφευκτη βία µε τὴ µεγαλοσύνη τῆς καρδιᾶς του. Σ’ αὐτὸ τὸν κόσµο, ποὺ ὁλοένα στενεύει, ὁ καθένας µας χρειάζεται ὅλους τούς άλλους. Πρέπει ν’ ἀναζητήσουµε τὸν άνθρωπο, ὅπου καὶ νά βρίσκεται. Ὅταν στὸ δρόµο τῆς Θήβας, ὁ Οἰδίπους συνάντησε τὴ Σφίγγα, κι αὐτὴ τοῦ ἔθεσε τὸ αἴνιγµά της, ἡ ἀπόκρισή του ἦταν: ὁ άνθρωπος. Τούτη ἡ ἁπλὴ λέξη χάλασε τὸ τέρας. Ἔχουµε πολλά τέρατα νά καταστρέψουµε. Ἂς συλλογιστοῦµε τὴν ἀπόκριση τοῦ Οἰδίποδα.» 

 Ομιλία του Γιώργου Σεφέρη κατά την τελετή παραλαβής του Βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας, 11 Δεκεμβρίου 1963

Σαν να το είπε χθές!

Ελλάδα-Λιθουανία: 2.639 Km

              Ναι, τόση είναι η απόσταση από την Αθήνα μέχρι τη Βίλνιους. Εκεί, στον μακρινό βορρά, οι 12 ομοεθνείς μας κάνουν για πολλοστή φορά όλη την Ευρώπη να μιλάει για μας. Αυτή τη φορά, όμως, όχι με  τους απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς, που έχουμε συνηθίσει να ακούμε τα τελευταία χρόνια, αλλά με θαυμασμό. Θαυμασμό για τα νέα αυτά παιδιά, που κόντρα σε όλους αποδεικνύουν οτι όταν οι Έλληνες είμαστε ενωμένοι, η επιτυχία είναι δεδομένη.

            Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας; Τρεις ώριμοι παίκτες που πλέον είναι από τους καλύτερους στην Ευρώπη, άλλοι τρεις που έχουν ανατραφεί στα αμερικανικά κολλέγια, αλλά που δεν ξέχασαν την πατρίδα τους και  έξι που μπορεί να μην τους περισσεύει το ταλέντο, αλλά δίνουν και την τελευταία ικμάδα της δύναμής τους για την ομάδα. Ποιος να μας έλεγε στην αρχή του καλοκαιριού, οτι με τόσες απουσίες είτε λόγω τραυματισμών είτε λόγω επιλογών θα βλέπαμε από την εθνική μας το μπάσκετ που βλέπουμε; Ναι, κύριε Σοφοκλή, κύριε Λουκά και κύριε Θοδωρή, η συμμετοχή στην εθνική ομάδα αποτελεί τιμή για τον οποιοδήποτε αθλητή και ηθική υποχρέωση. Ακόμα και ο Δημήτρης Διαμαντίδης, που αναμφίβολα έχει προσφέρει τα μέγιστα στο ελληνικό μπάσκετ γενικότερα, νομίζω οτι όφειλε να ξανασκεφτεί την περσινή "εν βρασμώ ψυχής" απόφασή του.

              Και πάλι, όμως, πόσο ωραίο είναι να βλέπεις το μάτι του Μπράμος, που καλά καλά δεν μιλάει ελληνικά να γυαλίζει και τον Κουφό να πανηγυρίζει μετά από κάθε καλάθι δικό του ή των συμπαικτών του; Πόσο ωραίο είναι το κάθε τρίποντο του τεράστιου Φώτση, αλλά και του 21χρονου Παπανικολάου; 

                ΥΓ: Κλείνοντας, οφείλω να αναφερθώ σ' αυτόν τον μεγάλο παίκτη και κυρίως άνθρωπο που λέγεται Νίκος Ζήσης. Όχι λόγω της σημερινής καταπληκτικής του εμφάνισης, αλλά κυρίως αφορμόμενη από το ήθος που έχει επιδείξει τα τελευταία 7 χρόνια που αγωνίζεται με την εθνική. Ναι, δεν έχει το ταλέντο του Σπανούλη, του Διαμαντίδη ή του Παπαλουκά, αλλά στις δύσκολες στιγμές είναι ηγέτης στα αποδυτήρια. Όλοι θυμούνται την ψυχραιμία που επέδειξε το 2006, μετά την αντιαθλητική αγκωνιά του Varejao στο Mundobasket της Ιαπωνίας που του επέφερε τριπλό κάταγμα στο πρόσωπο. Ακόμα και τότε όμως δεν εγκατέλειψε την ομάδα για να επιστρέψει στην Ελλάδα, παρά έμεινε δίπλα της για να την εμψυχώνει στη δύσκολη συνέχεια. Σε ένα καλοκαίρι που όλοι οι μεγάλοι, παλιοί του συμπαίκτες γύρισαν την πλάτη στην εθνική, αυτός έμεινε να επαληθεύσει το παρατσούκλι που του είχαν κολλήσει στα 20 του, όταν ακόμα έπαιζε στην ΑΕΚ, το "20χρονος με μυαλό βετεράνου".

                                                                                              Νικόλ

    

Ο ΠΟΛΥΤΙΜΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΤΩΝ ΩΡΙΜΩΝ

 Από τον Mario de Andrade (Ποιητή, συγγραφέα, δοκιμιογράφο και μουσικολόγο από τη Βραζιλία).

«Μέτρησα τα χρόνια μου και συνειδητοποίησα, ότι μου υπολείπεται λιγότερος χρόνος ζωής  απ'ότι έχω ζήσει έως τώρα...

Αισθάνομαι όπως αυτό το παιδάκι που κέρδισε μια σακούλα καραμέλες: τις πρώτες τις καταβρόχθισε με λαιμαργία αλλά όταν παρατήρησε ότι του απέμεναν λίγες, άρχισε να τις γεύεται με βαθιά απόλαυση.

Δεν έχω πια χρόνο για ατέρμονες συγκεντρώσεις όπου συζητούνται, καταστατικά, νόρμες, διαδικασίες και εσωτερικοί κανονισμοί, γνωρίζοντας ότι δε θα καταλήξει κανείς πουθενά.

Δεν έχω πια χρόνο για να ανέχομαι παράλογους ανθρώπους που παρά τη χρονολογική τους ηλικία, δεν έχουν μεγαλώσει.

Δεν έχω πια χρόνο για να λογομαχώ με μετριότητες.

Δε θέλω να βρίσκομαι σε συγκεντρώσεις όπου παρελαύνουν παραφουσκωμένοι εγωισμοί.

Δεν ανέχομαι τους χειριστικούς και τους καιροσκόπους.

Με ενοχλεί η ζήλια και όσοι προσπαθούν να υποτιμήσουν τους ικανότερους για να οικειοποιηθούν τη θέση τους, το ταλέντο τους και τα επιτεύγματα τους.

Μισώ, να είμαι μάρτυρας των ελαττωμάτων που γεννά η μάχη για ένα μεγαλοπρεπές αξίωμα. Οι άνθρωποι δεν συζητούν πια για το περιεχόμενο... μετά βίας για την επικεφαλίδα.

Ο χρόνος μου είναι λίγος για να συζητώ για τους τίτλους, τις επικεφαλίδες. Θέλω την ουσία,  η ψυχή μου βιάζεται...Μου μένουν λίγες καραμέλες στη σακούλα...

Θέλω να ζήσω δίπλα σε πρόσωπα με ανθρώπινη υπόσταση.

Που μπορούν να γελούν με τα λάθη τους.

Που δεν επαίρονται για το θρίαμβό τους.

Που δε θεωρούν τον εαυτό τους εκλεκτό, πριν από την ώρα τους.

Που δεν αποφεύγουν τις ευθύνες τους.

Που υπερασπίζονται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια

Και που το μόνο που επιθυμούν είναι να βαδίζουν μαζί με την αλήθεια και την ειλικρίνεια.

Το ουσιώδες είναι αυτό που αξίζει τον κόπο στη ζωή.

Θέλω να περιτριγυρίζομαι από πρόσωπα που ξέρουν να αγγίζουν την καρδιά των ανθρώπων...

Άνθρωποι τους οποίους τα σκληρά χτυπήματα της ζωής τους δίδαξαν πως μεγαλώνει κανείς με απαλά αγγίγματα στην ψυχή.

Ναι, βιάζομαι, αλλά μόνο για να ζήσω με την ένταση που μόνο η ωριμότητα μπορεί να σου χαρίσει.

Σκοπεύω να μην πάει χαμένη καμιά από τις καραμέλες που μου απομένουν...Είμαι σίγουρος ότι ορισμένες θα είναι πιο νόστιμες απ’όσες έχω ήδη φάει.

Σκοπός μου είναι να φτάσω ως το τέλος ικανοποιημένος και σε ειρήνη με τη συνείδησή μου και τους αγαπημένους μου.

Εύχομαι και ο δικός σου να είναι ο ίδιος γιατί με κάποιον τρόπο θα φτάσεις κι εσύ...»

Δύο από τις πιο διάσημες φωτογραφίες της ημέρας... Και δύο όψεις του ίδιου νομίσματος...

                                                                                                                Μαρία

Περιμένοντας τους Βαρβάρους

-Τι περιμένουμε στην αγορά συναθροισμένοι;
-Είναι οι βάρβαροι να φθάσουν σήμερα.

-Γιατί μέσα στην Σύγκλητο μιά τέτοια απραξία;
Τι κάθοντ' οι Συγκλητικοί και δεν νομοθετούνε;

-Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.

Τι νόμους πια θα κάμουν οι Συγκλητικοί;
-Οι βάρβαροι σαν έλθουν θα νομοθετήσουν.

-Γιατί ο αυτοκράτωρ μας τόσο πρωί σηκώθη,
και κάθεται στης πόλεως την πιο μεγάλη πύλη
στον θρόνο επάνω, επίσημος, φορώντας την κορώνα;

-Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.
Κι ο αυτοκράτωρ περιμένει να δεχθεί
τον αρχηγό τους. Μάλιστα ετοίμασε
για να τον δώσει μια περγαμηνή. Εκεί
τον έγραψε τίτλους πολλούς κι ονόματα.

-Γιατί οι δυό μας ύπατοι κ' οι πραίτορες εβγήκαν
σήμερα με τες κόκκινες, τες κεντημένες τόγες·
γιατί βραχιόλια φόρεσαν με τόσους αμεθύστους,
και δαχτυλίδια με λαμπρά γυαλιστερά σμαράγδια·
γιατί να πιάσουν σήμερα πολύτιμα μπαστούνια
μ' ασήμια και μαλάματα έκτακτα σκαλισμένα;

-Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα·
και τέτοια πράγματα θαμπόνουν τους βαρβάρους.

-Γιατί κ' οι άξιοι ρήτορες δεν έρχονται σαν πάντα
να βγάλουνε τους λόγους τους, να πούνε τα δικά τους;

-Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα·
κι αυτοί βαριούντ' ευφράδειες και δημηγορίες.

-Γιατί ν' αρχίσει μονομιάς αυτή η ανησυχία
κ' η σύγχυσις. (Τα πρόσωπα τι σοβαρά που έγιναν).
Γιατί αδειάζουν γρήγορα οι δρόμοι κ' οι πλατέες,
κι όλοι γυρνούν στα σπίτια τους πολύ συλλογισμένοι;

Γιατί ενύχτωσε κ' οι βάρβαροι δεν ήλθαν.
Και μερικοί έφθασαν απ' τα σύνορα,
και είπανε πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν.

Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους.
Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μιά κάποια λύσις.

                                           Κωνσταντίνος Π. Καβάφης

Το παραπάνω ποίημα είναι γραμμένο το 1904, αλλά όπως διαπιστώνετε πιο επίκαιρο από ποτέ...

      

                                                                                                  Νικόλ

ΚΟΙΝΟΒΙΟ TOY SVANHOLM: Μια μικρή κοινωνία μέσα στη Δανία

Πολλοί έχουν ακούσει για το κοινόβιο της Κριστιάνιας, στην Κοπεγχάγη, καθώς η θεαματική σύγκρουσή του με τις αρχές διαρκεί όσο και η ιστορία της αυτοδιοικούμενης κοινότητας. Λίγοι όμως γνωρίζουν ότι στη Δανία, χώρα με μακρά δημοκρατική, συνεργατική και συνεταιριστική παράδοση, ανθούν πολλές δεκάδες κοινοβιακές μονάδες κάθε μορφής: μικρές παρέες που αποφάσισαν να μοιραστούν τη ζωή, κοινότητες ανθρώπων που επιθυμούν τα σπίτια τους να είναι φτιαγμένα με τρόπο φιλικό για το περιβάλλον, αλλά και πολυμελείς τυπικές κολεκτίβες που λειτουργούν με βάση την αρχή της αυτοδιαχείρισης.

Μπορείτε να φανταστείτε μια κοινότητα 80 ενηλίκων (και 45 παιδιών) που ζουν με καθεστώς κοινοκτημοσύνης σε ένα αναγεννησιακό παλάτι, καταμεσής 10.000 στρεμμάτων δάσους, λιμνών και χωραφιών, αποφασίζουν σε γενικές και επιμέρους συνελεύσεις για ό,τι αφορά τη ζωή τους, καλλιεργούν και τρώνε όλοι μαζί αποκλειστικά οικολογικά τρόφιμα, λειτουργούν τουλάχιστον 5 επιχειρήσεις, και όλα αυτά χωρίς καμιά στήριξη από κρατικούς ή άλλους μηχανισμούς;

Ουτοπικό, θα πείτε. Καλά το ξεκίνησαν, αλλά πόσο καιρό θα αντέξει; Ειδικά όταν η αγορά των κτιρίων και της γης έχει γίνει με τραπεζικό δάνειο, και υψηλότατοι τόκοι τρέχουν κάθε μήνα;

Κι όμως, το Svanholm, στη Δανία, δεν είναι μόνο η μεγαλύτερη, αλλά και η μακροβιότερη οικολογική κολεκτίβα της Ευρώπης αφού λειτουργεί, εξελίσσεται και ακμάζει από το 1978, εδώ και 29 χρόνια! Ας δούμε λοιπόν πώς είναι να ζει κανείς στην ουτοπία ...

Αποκριές 2007 στο Σβάνχολμ

1. Η ίδρυση

Τα 83 ιδρυτικά μέλη της κοινότητας του Σβάνχολμ δεν κατέλαβαν την ιδιοκτησία, όπως έκαναν οι κάτοικοι της Κριστιάνια, αλλά την αγόρασαν με τραπεζικό δάνειο. Απεφεύχθησαν, έτσι, οι συνεχείς τριβές με τις αρχές που αντιμετωπίζει εδώ και 36 χρόνια η Κριστιάνια, και βέβαια οι κάτοικοι του Σβάνχολμ είναι απόλυτα ελεύθεροι να διαχειρίζονται όπως θέλουν το μικρό τους «κρατίδιο», μέσα βέβαια στα όρια που θέτουν οι νόμοι της Δανίας.

Το Σβάνχολμ περιλαμβάνει 1000 σχεδόν εκτάρια γης, μαζί με το αρχοντικό και όλα τα κτίρια, υποστατικά, στάβλους και άλλες εγκαταστάσεις και βρίσκεται σε απόσταση 60 χιλιομέτρων από την Κοπεγχάγη, κοντά στο χωριό Skibby.

Ανάμεσα στα σημερινά μέλη του Σβάνχολμ περιλαμβάνονται ξυλουργοί, καθηγητές πανεπιστημίου, σιδηρουργοί, πληροφορικοί, μεταφραστές, αγρονόμοι, μουσικοί, εστιάτορες, αγρότες, παιδαγωγοί, σκηνοθέτες, αλλά και ένα μέλος του δανικού κοινοβουλίου.

2. Η καθημερινή οργάνωση

Η οργάνωση της καθημερινής ζωή στο Σβάνχολμ, αλλά και οι σημαντικότερες αποφάσεις για την κοινή οικονομία και το μέλλον της κολεκτίβας γίνεται αποκλειστικά και άμεσα από τους ίδιους τους κατοίκους με κατεύθυνση τις βασικές αρχές λειτουργίας: την οικολογία, το μοίρασμα των εσόδων, την κοινή ζωή και την αυτοδιοίκηση.

Η αίθουσα με τους καθρέπτες που χρησιμοποιείται για συναντήσεις

Κάθε ομάδα εργασίας ή κατοικίας αποφασίζει για τα δικά της ζητήματα και τον τρόπο δουλειάς της, ενώ για τα γενικότερα θέματα που αφορούν όλη την κοινότητα γίνεται συζήτηση και οι αποφάσεις παίρνονται από όλα τα μέλη μαζί σε γενική συνέλευση που γίνεται δύο φορές το μήνα.

Οι αποφάσεις λαμβάνονται με συναίνεση όλων, που σημαίνει ότι θα πρέπει να πεισθεί, μετά από συζήτηση φυσικά, κάθε ένα μέλος της κοινότητας για την ορθότητα της απόφασης. Αν προβληθούν αντιρρήσεις, θα πρέπει η πρόταση να τροποποιηθεί και να συζητηθεί και πάλι, έως ότου γίνει δεκτή από όλους. Εναλλακτικά, όσοι αντιτίθενται στην πρόταση πρέπει να (αντι)προτείνουν τη δική τους λύση στο ζήτημα.

Με τον τρόπο αυτό, στο Σβάνχολμ προχωρούν οι προτάσεις μετά από υποχωρήσεις και αφού επηρεασθούν και από τις άλλες προτάσεις, κι όχι με πίεση, προβολή και δημόσιες σχέσεις. Κανόνας είναι ότι δεν μπορεί να ληφθεί απόφαση για μια πρόταση στην ίδια συνέλευση όπου παρουσιάσθηκε, και όλες οι διαδικασίες κινούνται αργά, γιατί οι κάτοικοι εξετάζουν σε βάθος κάθε πρόταση.

Όμως αυτή δεν είναι η ουσία της αυτοδιοίκησης; Να συζητά, να σκέφτεται και να αποφασίζει κανείς για την ίδια του τη ζωή, σε όλες τις εκφάνσεις της; Οι κάτοικοι του Σβάνχολμ έχουν αναλάβει οι ίδιοι, και ο καθένας ατομικά, το κομμάτι της σκέψης και της ευθύνης που τους αναλογεί, ένα κομμάτι από τον εαυτό μας που μας ανήκει από τη φύση μας ως άνθρωποι και που εμείς οι πολλοί έχουμε σχεδόν ολοκληρωτικά και αμετάκλητα εκχωρήσει σε στρατιές επαγγελματιών ενημερωτών, διοικητών και πολιτικών όλων των επιπέδων.

3. Επιχειρήσεις και ομάδες

Από την αρχή οι κάτοικοι του Σβάνχολμ επιθυμούν όσο είναι δυνατό να δουλεύουν μέσα στην κολεκτίβα τους, ώστε το Σβάνχολμ να υπάρχει και σαν αυτοσυντηρούμενη παραγωγική μονάδα. Ο σκοπός αυτός βέβαια δεν σημαίνει ότι τα μέλη του Σβάνχολμ εξαναγκάζονται να αφήσουν τις δουλειές τους και να απασχολούνται αποκλειστικά μέσα στο κτήμα. Όμως η κοινότητα είναι πάντα πρόθυμη να ακούσει και να στηρίξει όσους κατοίκους παρουσιάζουν μια νέα ιδέα για κάποια κοινή δραστηριότητα ή επιχείρηση.

Στο Σβάνχολμ λειτουργούν αρκετές επιχειρήσεις, με ανεξάρτητη νομική οντότητα.

Γεωργία:

Από το 1981 οι κάτοικοι του Σβάνχολμ ήταν πρωτοπόροι ανάμεσα στους ιδρυτές του δανικού συνδέσμου οικολογικής γεωργίας, ενώ από το 1990 ολόκληρη η αγροτική παραγωγή του Σβάνχολμ είναι οικολογική.

Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής πωλείται χονδρικά, ή λιανικά στο κατάστημα της κοινότητας, ενώ φυσικά τροφοδοτείται και το εστιατόριο της κολεκτίβας. Ανάμεσα στους πελάτες του Σβάνχολμ είναι και ο ζωολογικός κήπος της Κοπεγχάγης, καθώς τα οικολογικά λαχανικά δεν θέτουν σε κίνδυνο την υγεία και την αναπαραγωγική ικανότητα των απειλούμενων ειδών του ζωολογικού κήπου!

Ένα από τα θερμοκήπια του Σβανχολμ

Κτηνοτροφία, δασοπονία:

Η κτηνοτροφική ομάδα φροντίζει τις 100 αγελάδες τύπου Τζέρσεϋ και τα περίπου 120 μοσχάρια τους, ενώ η εκμετάλλευση των 1400 στρεμμάτων δάσους που ανήκουν στο Σβάνχολμ γίνεται υποδειγματικά από τη δασοκομική ομάδα σύμφωνα με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης.

Ξυλουργείο:

Μια από τις ενδιαφέρουσες επιχειρήσεις του Σβάνχολμ είναι το ξυλουργείο, που λειτουργεί από το 1997. Εδώ κατασκευάζονται από παλέτες για φρούτα μέχρι βάρκες και φυσικές παιδικές χαρές, εξοπλισμός καταστημάτων, δομικά στοιχεία αλλά και ολόκληρα ξύλινα σπίτια.

Ακόμη στο Σβάνχολμ λειτουργούν κατάστημα με οικολογικά προϊόντα, παιδικός σταθμός και νηπιαγωγείο για περίπου 20 παιδιά, κέντρο βελονισμού και ψυχοθεραπείας με εκπαιδευμένους θεραπευτές και εκδοτικός οίκος.

Το Σβάνχολμ δίνει μεγάλη σημασία στην οικογένεια και στα παιδιά. Τις περισσότερες φορές οι γονείς με παιδιά προτιμούν, αντί για δωμάτια στο κεντρικό αρχοντικό, να μείνουν σε κάποιο από τα ανεξάρτητα σπίτια του Σβάνχολμ, βρίσκονται όμως στο κέντρο της κοινοτικής ζωής. Η ζωή για τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευχάριστη στο Σβάνχολμ γιατί μεγαλώνουν σε καθαρή φύση, τρέφονται οικολογικά, και κυρίως αποσπώνται από την πυρηνική, απομονωμένη οικογένεια που έχουμε συνηθίσει και ζουν από την αρχή ως μέλη μιας ευρύτερης κοινότητας, που τα αντιμετωπίζει με πραγματικά ελευθεριακή στάση και ενθαρρύνει τη συμμετοχή τους.

Τα παιδιά παίρνουν το χαρτζιλίκι τους από την κοινότητα, που καλύπτει πλήρως τα έξοδα ανατροφής τους, το σχολείο κτλ. Όσοι έφηβοι θέλουν να έχουν περισσότερα χρήματα στη διάθεσή τους, μπορούν αν θέλουν να εργάζονται στο Σβάνχολμ μετά το σχολείο.

Το μεγάλο εστιατόριο είναι η καρδιά του Σβάνχολμ, καθώς εκεί, εκτός από το κοινό γεύμα, παρασκευασμένο αποκλειστικά με οικολογικές πρώτες ύλες, πραγματοποιούνται και πολλές συγκεντρώσεις, εκδηλώσεις, συζητήσεις, και είναι χώρος συνάντησης των μελών.

Στον παιδικό σταθμό

5. Γνωρίστε τους

Η εξωστρέφεια δεν είναι η πρώτη προτεραιότητα του Σβάνχολμ. Όμως, πέρα από τη συμμετοχή τους σε δίκτυα και οργανώσεις οικολογικού και κοινοτικού χαρακτήρα, το Σβάνχολμ οργανώνει επισκέψεις με οδηγό μια φορά το μήνα, όπου μπορεί κανείς να δει τις εγκαταστάσεις και να ακούσει για τον τρόπο ζωής των κατοίκων του.

Μπορεί ακόμη και να ζήσει κανείς στο Σβάνχολμ ως επισκέπτης για ένα περίπου μήνα, συμμετέχοντας σε κάποια από τις ομάδες εργασίας. Αυτή τη στιγμή το Σβάνχολμ φιλοξενεί 8 εργαζόμενους επισκέπτες.

Και για όσους δεν σκέφτεστε να ταξιδέψετε στην Κοπεγχάγη, η ιστοσελίδα www.svanholm.dk δίνει μια μικρή γεύση από τον παράδεισο που οι οραματιστές του Σβάνχολμ απολαμβάνουν, και φτιάχνουν, κάθε μέρα.

Παραδείγματα άλλων εναλλακτικών κοινοτήτων στη Δανία:
www.ecovillage.dk,
www.ibsgaarden.dk,
www.dyssekilde.dk,
www.hegnstrup.dk,
www.christiania.org,
www.munkesoegaard.dk κ.ά..

Στο εστιατόριο

There may be times when we are powerless to prevent injustice, but there must never be a time when we fail to protest. *

                                                                          Ellie Wiesel, Nobel Ειρήνης,1986

Ο όρος πολιτισμός (πόλις > πολίτης > πολιτισμός) εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα τον 18ο αι. από τον Αδαμάντιο Κοραή ως αντιστοίχιση του γαλλικού civilisation. Τώρα ίσως αναρωτιέστε ποιος είναι ο λόγος που επικαλούμαστε αυτόν τον ορισμό. Μα φυσικά ένας και μόνο ένας.

Οι Έλληνες αυτές τις μέρες κατάφεραν να φανούν αντάξιοι της ιστορίας τους, της παράδοσης τους. Στους περισσότερους από εμάς ήρθε μια πρόσκληση στο facebook που αναφερόταν στη διοργάνωση  καθιστικής διαμαρτυρίας στο κέντρο της Αθήνας, αλλά και την ίδια ώρα στη Θεσσαλονίκη και στην Πάτρα. Θα σας μιλήσω ειλικρινά, ότι μόλις το διάβασα προβληματίστηκα. Δεν ήμουν και πολύ σίγουρη αν και κατά πόσο είναι η Ελλάδα έτοιμη για ένα τέτοιο βήμα. Ένα βήμα που πριν από λίγες μέρες πραγματοποιήθηκε και στην Ισπανία με μεγάλη επιτυχία.

Χθες το πρωί πηγαίνοντας στη σχολή και περνώντας από το κέντρο, έβλεπα τα μαγαζιά… Μια σπασμένη τράπεζα, το κατόρθωμα μιας προηγούμενης πορείας, την οποία οι εργάτες προσπαθούσαν να αναστηλώσουν και να καλύψουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, βάζοντας σιδεριές προκειμένου να μην έχουν τα ίδια αποτελέσματα και στην συγκέντρωση χθες το απόγευμα… Ίσως λοιπόν ο κόπος των εργατών να πήγε χαμένος, γιατί τελικά οι σιδεριές δεν χρειάστηκαν…

 Πρότυπα ευρωπαϊκά εφαρμόστηκαν χθες σε περιοχές όλης της Ελλάδας… Τίτλος διαμαρτυρίας : ΑΓΑΝΑΚΤΙΣΜΕΝΟΙ. Ένας τίτλος που θα μπορούσε να έχει πολλές ερμηνείες όσον αφορά την αφετηρία την αγανάκτησης. Ένας λαός που έμαθε να πιστεύει ότι δεν έχει πολιτισμό… Ένα έθνος που ξέχασε την ιστορία του… Ένα παιδί που δε θα γνωρίσει ποτέ τον πατέρα του γιατί λίγο πριν γεννηθεί αυτός σκοτώθηκε… «Μια Πολιτεία» που μοιάζει ακυβέρνητο καράβι, με τυφλό καπετάνιο και ναύτες οι οποίοι το μόνο που ξέρουν να κάνουν είναι να λογομαχούν… Ένα έθνος που το έχουν πείσει ότι δεν αξίζει, που το έχουν οδηγήσει στην έλλειψη αξιοπρέπειας…

Κι όμως, η αξιοπρέπεια του Έλληνα εμφανίζεται τη στιγμή που πρέπει και ανατρέπει με μια μόνο κίνηση όλη την προηγούμενη εικόνα… Και οι εικόνες από το κέντρο της Πάτρας ήταν μαγικές και το συναίσθημα για όσους βρέθηκαν εκεί μοναδικό… Γιατί μπορούμε να κάνουμε τα πάντα αρκεί να πιστέψουμε και να μην ξεχνάμε… Δείτε και μόνοι σας…

*Είναι φορές που όντως δεν έχουμε τη δύναμη να αποτρέψουμε την αδικία, αλλά δεν πρέπει ποτέ να χάσουμε τη δύναμή μας να διαμαρτυρόμαστε γι’ αυτή.

                                                                                   Νικόλ